Onze vereniging staat in voor de registratie van een aantal rassen, dit in afwachting dat deze rassen officiëel door de Vlaamse overheid worden erkend. Het is de bedoeling om aan de hand van de onderstaande lijst met vragen en antwoorden de stamboek- en registratiewerking van de Vlaamse hobbyfokkers van geiten en schapen tot in het kleinste detail uit te leggen.
Ook komt meer algemeen de officiëel erkende stamboekwerking in Vlaanderen aan bod. Wie na aandachtig lezen van dit artikel toch nog vragen heeft, kan steeds terecht bij onze stamboek-verantwoordelijke of bij één van de andere bestuursleden.
Registratie-verantwoordelijke VHGS :
Patrick Vermeire – Hooglaan 1 – 9630 Zwalm
Tel. 0460/976.899 – e-mail : patrick@vhgs.be
Voor welke rassen doet de VHGS stamboekwerking ?
Momenteel doen we voor geen enkel ras meer aan stamboekwerking.
Voor welke rassen staat de VHGS in voor de registratie?
Momenteel is dit voor de volgende schapen-rassen : Scottish-blackface, Wensleydale longwool, hebridian, merino, Hongaarse racka, Soay, kärtner brilschaap, drents heideschaap,, de Portland en de Badger Face Welsh Mountain. Daarnaast ook nog de Ryeland, Lleyn, Devon and Cornwall longwool, Leicester longwool, Manx Loaghtan, Walliser zwartneusschaap, Dorset Horn, Bluefaced Leicester, Jacob schaap , Barbados Black Belly , Black Welsh Mountain en Gotland Pelsschaap.
Bij de geiten registreren we momenteel enkel het Angora-geitenras en de Nederlandse landgeit.
Indien een ras officiëel in Vlaanderen erkend wordt, en al onze stamboekfokkers van dit ras overstappen op dit stamboek (dit kunnen ze, tijdelijk, op basis van onze stamboek- of registratiekaarten), stoppen wij met de registratie ervan.
Zo hebben we in het verleden de overdracht gedaan voor volgende rassen : zwartblesschapen, Wiltshire Horn, Ouessant, Castlemilk Moorit, Clun Forest, Kerry Hill .
Wat met de volgende rassen?
Alle melkgevende rassen : Belgische melkschapen, witte melkgeiten, toggenburger geiten, anglo-nubische geiten, hertengeiten, bonte geiten en sinds 22/7/2008 ook de boergeit.
Deze rassen werden door de Administratie Land- en Tuinbouw van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap erkend, die zelf de stamboekwerking van deze rassen deed. Sinds de regionalisering van de bevoegdheid ‘Landbouw’ in 2002 valt het Ministerie van Landbouw niet meer onder de bevoegdheid van de federale regering, maar onder die van de verschillende gewesten.
In de koepel ‘Kleine herkauwers’ (Kleine Herkauwers Vlaanderen vzw, of kortweg KHV vzw) zitten de volgende drie verenigingen vertegenwoordigd : Vlaamse schapenhouderij vzw, Nationaal verbond van geiten en melkschapenfokkers vzw en de Nationale vereniging van kwekers van vleesschapen vzw. Hiermee werd een nieuwe stap gezet in de organisatie van onder andere een gestructureerd stamboek in Vlaanderen.
Aangezien deze stamboekwerking volledig buiten de VHGS gebeurt, raden wij de fokkers van deze rassen aan om lid te worden van KHV vzw, rechtstreeks bij KHV ofwel via hun provinciale vereniging, zoniet kunnen de gefokte dieren geen stamboekkaarten meer bekomen.
Een in België erkend vleesschapenras?
De stamboekwerking voor deze rassen werd ook ondergebracht bij KHV vzw. Voor vragen over de stamboekwerking van de vleesschapen kan je hen best bereiken via www.khv.be .
Zeldzaam Belgisch schapen- of geiten-ras?
Onder deze noemer vallen de volgende 8 schapenrassen : Ardense voskop, Entre-Sambre-et-Meuse, Houtlandschaap, Kempens schaap, Lakens schaap, Mergellandschaap, Vlaams kuddeschaap en Vlaams schaap.
Daarnaast ook nog de 2 typisch Belgische geitenrassen: de witte kempische geit en de vlaamse bontkleurige geit.
De stamboekwerking voor deze 8 rassen werd ondergebracht in de koepel ‘Genetische Diversiteit’ en hiervoor moet je aankloppen bij Steunpunt Levend Erfgoed of kortweg SLE (zie www.sle.be). Reeds meer dan 15 jaar ijveren zij voor het behoud van de zeldzame Belgische schapenrassen.
Sinds begin 2007 staat SLE ook in voor de stamboekwerking van het Ouessant schaap alsook voor de Castlemilk Moorit.
Bij welke vereniging kan je best lid zijn?
Je dient dus individueel lid te zijn van de koepelvereniging (KHV of SLE) om te kunnen deelnemen aan de officiële stamboekwerking. Indien je lid bent van één van de provinciale verenigingen van fokkers van melkgeiten- en schapen of vleesschapen dan zorgen zij hier meestal voor, anders zal je rechtstreeks lid moeten worden. Dit lidgeld staat dus volledig los van het lidgeld die je bij de Vlaamse hobbyfokkers van geiten en schapen betaalt.
Ik ben er echter van overtuigd dat je voor het lidgeld bij de VHGS heel wat informatie krijgt, dat je gemakkelijker contacten zal kunnen leggen met andere fokkers, dat je publiciteit kan maken voor je eigen fokkerij en je dieren , je kan een advertentie plaatsen, en je kan deelnemen aan tal van activiteiten die wij organiseren. Wij zijn ervan overtuigd dat je op deze manier waar voor je geld krijgt. We staan steeds open voor opbouwende en positieve feed-back van onze leden en voor mensen die wensen mee te werken in onze vereniging. We blijven dan ook de toekomst met volle vertrouwen tegemoet zien.
Waarom doen wij zelf aan stamboek- en registratie-werking ?
Kort na de oprichting van de VHGS had het toenmalig Ministerie van Landbouw beslist om geen stamboek meer te doen van dwerggeiten. De fokkers van deze dieren stonden plots in de kou en kwamen bij ons aankloppen om de stamboekwerking verder te zetten, zij het dan niet officiëel erkend. Achteraf kregen we dezelfde vraag voor angorageiten, ouessant- en Kerry Hill schapen. Wij hebben dit altijd plichtsbewust gedaan.
Ook kwam de vraag binnen voor nog bijkomende rassen, zij het dan dat we hiervoor enkel registratie gedaan hebben (dus geen aankeuringen).
Wanneer één van deze rassen in de toekomst officiëel erkend wordt dan zullen we alle gegevens over de dieren van de fokkers die het wensen, vrijgeven.
We hebben trouwens in ’t verleden nooit registratie of stamboek voor de melk- en vleesschapen, de melkgeiten en de Belgische schapenrassen gedaan omdat daar een officiëel stamboek voor bestond. Fokkers van deze dieren hebben we altijd aangespoord om zich lid te maken van de provinciale verenigingen of van de SLE om zo met hun stamboekpapieren in orde te blijven.
Kunnen er nog bijkomende schapen- of geitenrassen officiëel erkend worden ?
Om de erkenning van een nieuw ras aan te vragen moet volgens het Ministerieel besluit betreffende de organisatie van de fokkerij van kleine herkauwers van 21 maart 2005 een verzoek ingediend worden bij de KHV vzw of bij SLE vzw. Dit verzoek moet ten minste de volgende onderdelen bevatten : de naam van het ras, een beschrijving van het fokdoel, een beschrijving van de exterieure kenmerken, de opgave van te controleren prestaties en een actuele lijst van fokkers en dieren van het ras in kwestie.
Er is nog wel geen absolute duidelijkheid over welk van de 2 verenigingen nu juist welk ras zou opnemen in zijn werking, maar recente voorstellen gaan ervan uit dat dit voor de op productie gerichte rassen bij de KHV zou moeten zijn, en voor de andere rassen bij de SLE.
De ervaring die SLE heeft opgedaan bij het opstarten van haar eigen stamboeken voor de zeldzame Belgische schapenrassen, zal hier zeker nuttig zijn.
Wat nieuwe rassen in de toekomst betreft moeten de dieren in eerste instantie altijd geregistreerd worden en kan er pas sprake zijn van de opstarting van een officieel stamboek van zodra een ras ‘leefbaar’ wordt in Vlaanderen, dat dus de aanwezigheid op zijn minst stabiel is en liefst aangroeit. Op basis van de huidige positieve contacten met SLE en KHV denk ik dat daar een blijvende rol voor onze vereniging weggelegd is.
Sinds enige tijd draaien de stamboeken van SLE en KHV op hetzelfde FALCOO-informaticaprogramma. De gegevensbanken zelf blijven gescheiden en zijn in beheer bij elk van de secretariaten van de twee verenigingen.
Huidige en toekomstige rol van de Vlaamse hobbyfokkers van geiten en schapen?
Het is nooit echt de bedoeling geweest van de VHGS om officiële stamboeken bij te houden, wij hebben hiervoor nooit een erkenning van de overheid gekregen of zelfs aangevraagd en zijn hier altijd duidelijk in geweest ten opzichte van onze leden. We hebben enkel op vraag van onze leden eerst een eigen stamboekwerking opgezet voor dwerggeiten, angorageiten, Kerry-Hill schapen en Ouessant schapen en daarna registratie van verschillende andere schapenrassen die nooit in België erkend geweest zijn. De fokkers van deze schapenrassen, die tenslotte geïmporteerde stamboekdieren hadden, konden bij geen enkele officiële instantie terecht en gaven er de voorkeur aan om toch minstens binnen onze eigen vereniging een registratieformulier te hebben voor hun fokdieren en de afstammelingen hiervan. Ook het reserveren van een eigen fokkerijbenaming is altijd enkel binnen de VHGS geldig geweest. Fokkers van vleesschapen of melkgeiten hebben we in het verleden steeds voor hun stamboekwerking en reservatie van stalnamen doorverwezen naar de provinciale verenigingen, de fokkers van zeldzame Belgische schapenrassen naar de SLE.
In het verleden hebben we al onze steun verleend voor fokkers die een oproep deden onder onze leden om na te gaan of er voldoende interesse was om een erkenningsdossier op te stellen. Wij zijn ervan overtuigd dat dit in het belang van de fokkerij is, maar er moet natuurlijk ook de behoefte en de nood zijn bij de fokkers zelfs. Je kan natuurlijk niemand dwingen om stamboekdieren te fokken, ook liefhebbers die gewoon een geit of een schaapje als gezelschap willen houden zijn bij onze vereniging welkom. Als blijkt dat er bij de fokkers van een bepaald ras geen, of een onvoldoende groot draagvlak is voor een officiële stamboekwerking dan zouden alle inspanningen op dit vlak, voor dat betreffend ras, jammer genoeg wel eens nutteloos kunnen blijken . . .
Ik heb schapen of geiten van een ras dat niet in dit artikel beschreven staat. Kan de VHGS ook voor de registratie van dit ras instaan ?
In dergelijk geval richt de eigenaar/fokker van dergelijke dieren best een aanvraag naar één van de bestuursleden. De VHGS zal dan onderzoeken of het ook de registratie van het betrokken ras kan doen en zal het besluit aan de eigenaar/fokker meedelen.
Wat is het voordeel van de stamboekwerking of de registratie door de VHGS?
Op een overzichtelijke manier worden aan de fokker of de eigenaar van een stamboekwaardig, of geregistreerd dier zoveel mogelijk gegevens meegedeeld. Op de stamboek- of registratiekaart staan alle gegevens van het dier , de ouders en de grootouders. (het ras, geslacht, worpgrootte, kleur, naam, geboortedatum, sanitelnummer )
De fokker kan dus voor elk dier de afstamming nauwgezet opvolgen, hetgeen bij het fokken (vb. opvolging of opstarten van een bepaalde bloedlijn of vermijden van inteelt) uiteraard van groot belang is.
Daarenboven kan men de juiste leeftijd van elk dier kennen en kan men nagaan hoeveel vrouwelijke of mannelijke nakomelingen een bepaald dier voortgebracht heeft.
Wat is het verschil tussen sanitel- en oornummer ?
Vandaag is er geen verschil meer tussen beide.
Het sanitelnummer is het nummer dat elk in België gehouden schaap of geit sinds 1996 toegekend krijgt door de fokker, of door de invoerder indien het over een geïmporteerd dier gaat. Sinds de Europese verordening (EG) 21/2004 wordt er een onderscheid gemaakt tussen schapen, geiten en hert-achtigen als die voor 9 juli 2005 geboren zijn of na 9 juli 2005.
Alle schapen, geiten en hertachtigen die voor 9 juli 2005 geboren waren hadden 1 oormerk met sanitelnummer in het linkeroor. Alle dieren , geboren na 9 juli 2005, dienen een oormerk te hebben in beide oren.
Uitgangspunt is en blijft de traceerbaarheid van de dieren teneinde in crisissituaties zo efficiënt mogelijk te kunnen optreden. Deze oormerken zijn voor alle kleine herkauwers identiek. Elk schaap, geit of hertachtig dier dient door de verantwoordelijke geïdentificeerd te worden met twee erkende oormerken vooraleer het vertrekt uit het beslag waar het dier geboren werd, of ten laatste op de leeftijd van 6 maand indien het dier op het beslag blijft.
Dieren die niet geoormerkt zijn mogen niet op de openbare weg komen (zelfs dieren die jonger zijn dan 6 maanden moeten dus voor de eerste verplaatsing over de openbare weg geoormerkt zijn). Er werd een uitzondering voorzien voor slachtlammeren die een enkelvoudig blauw oormerk krijgen. Deze dieren mogen dan wel enkel naar het slachthuis afgevoerd worden.
Voor elke verrichting die gevraagd wordt in verband met onze stamboek- of registratiewerking, dien je altijd het volledig sanitelnummer door te geven, 2 letters en 9 cijfers (BE11234-0001), dus incluis het controlegetal ! (net na de BE)
Welke dieren komen in aanmerking voor de registratiewerking van de VHGS?
Alle raszuivere dieren die rechtstreeks van stamboekdieren voortkomen kunnen in de database opgenomen worden. Voor importdieren volstaat het om onze stamboekverantwoordelijke een kopie van de buitenlandse stamboekdocumenten van het dier te bezorgen zodat hij de registratiekaart per dier kan aanmaken. Indien één of beide ouderdieren nog niet bij ons is geregistreerd dient er een kopie van de buitenlandse stamboekdocument van deze dieren bijgevoegd worden. Deze dieren worden dan eveneens bij ons geregistreerd, zonder dat er een stamboek-kaart wordt opgemaakt.
Nakomelingen van bij ons geregistreerde dieren kunnen uiteraard onmiddellijk opgenomen worden. ( zie verder)
Wat is het verschil tussen de stamboek- en de registratiewerking van de VHGS ?
Bij de registratie worden enkel de hierboven vermelde gegevens van de dieren bijgehouden.
Bij een stamboek worden de dieren ook aangekeurd op de leeftijd van één jaar. Pas indien blijkt dat de aangekeurde dieren geen ernstige gebreken vertonen en voldoen aan de standaard worden ze definitief opgenomen in het stamboek. Aangezien we bij de VHGS geen stamboekwerking meer doen, gebeuren er dus ook geen aankeuringen van de VHGS uit !
Ik koop een raszuivere geit of schaap, met de nodige stamboekdocumenten, wat moet ik dan doen?
Bezorg een kopie van deze stamboekdocumenten aan onze stamboekverantwoordelijke, samen met het sanitelnummer van het dier. Na overschrijving van een vaste vergoeding per dier zal u de registratiekaart ontvangen.
Ik koop een dier dat reeds een registratie- of stamboekkaart van de VHGS heeft, wat moet ik dan doen ?
Bij het afhandelen van de verkoop geeft de verkoper de stamboek- of registratiekaart mee met de koper. Wanneer de koper de stamboek- of registratiekaart op zijn naam wenst te zetten (om de eventuele nakomelingen ook te kunnen registreren) dient hij lid te zijn (of worden) van de VHGS, de kaart op te sturen naar onze stamboekverantwoordelijke (met vermelding van de datum waarop de aankoop doorging) en de vaste vergoeding per dier over te schrijven op de rekening van de VHGS. De stamboekverantwoordelijke bezorgt dan de aangepaste kaart aan de koper.
Ik fok met 2 raszuivere, bij de VHGS geregistreerde dieren en wens de lammetjes ook in het register op te nemen.
In dat geval moet er een ‘aanvraag geboortekaart’ ingevuld worden en aan de registratieverantwoordelijke bezorgd. Dit formulier is hier beschikbaar. Eventueel kan dit document ook per mail aan de registratieverantwoordelijke worden opgevraagd.
Na ontvangst van de vaste vergoeding per in te schrijven dier bezorgt de stamboek-verantwoordelijke de nodige kaarten aan de fokker.
Kan ik de naam van de lammetjes vrij kiezen ?
Bij voorkeur wordt volgend principe toegepast.
Elk jaar begint de naam van de ingeschreven lammetjes steeds met dezelfde beginletter. In principe neemt men elk jaar de volgende letter uit het alfabet.
Voor het huidige werkjaar, van 01/09/2023 tot 31/08/2024, is de letter ‘Q’ aan de beurt.
Elk werkjaar begint op 1 september en eindigt op 31 augustus.
De VHGS biedt ook de mogelijkheid om een eigen stalnaam te laten registreren (dit is een soort familienaam die alle bij u geboren dieren krijgen). Bij aanvraag hiervan wordt uiteraard nagegaan of de gekozen naam nog niet bestaat. Indien dit niet het geval is, krijgt de fokker een ‘Stalnaamakte’.
De kostprijs hiervan is 15,00 euro en is dus éénmalig.
Het gebruik van een stalnaam is niet verplicht. Het heeft wel het voordeel dat de gefokte dieren gemakkelijk door iedereen worden herkend.
Dient de kleur van de lammetjes vermeld worden ?
Waar van toepassing ( dwerggeiten, angorageiten, wensleydaleschapen, Ouessant, . . .) dient de kleur vermeld worden.
Mijn geregistreerd dier wordt geslacht, is gestorven of wordt verkocht aan iemand die niet aan registratie- of stamboekwerking wenst te te doen.
Er is in deze gevallen geen enkele melding noodzakelijk.
Is de stamboek- en registratiewerking van de VHGS duur ?
De vaste vergoeding per registratie werd sinds mei 2019 op 3,50 euro gebracht. In verhouding tot de waarde van het dier zelf is deze kost dus minimaal te noemen.
Ben ik verplicht mijn dieren bij de VHGS te registeren om deel te kunnen nemen aan het clubkampioenschap ?
Neen, dit is geen verplichting. Men kan dus met om het even welk dier deelnemen (zelfs zonder stamboek-papieren). Wel moet men uiteraard lid zijn van de VHGS.
Moeten mijn dieren CAE- of zwoegervrij zijn om ze te laten registreren ?
Het feit dat je geiten al dan niet CAE-vrij zijn, of je schapen zwoegervrij, staat volledig los van de registratie die door de VHGS gedaan wordt.
Geldt hetzelfde voor scrapieonverdachte schapen, of ARR-ARR . . . . ?
Inderdaad, ook dit staat volledig los van de registratiewerking van de VHGS.
De registratiewerking van de VHGS werkt volledig autonoom en onafhankelijk van om ’t even welke andere organisatie ook. Fokkers die dieren naar Nederland wensen te exporteren doen er goed aan hun dieren zowel in Nederland (meestal bij een welbepaalde rasvereniging of de Vereniging van Speciale Schapenrassen) als in België (bij de VHGS) te laten registeren.